Typography là gì?
Theo tiếng Hy Lạp, “typography” được ghép nối bởi typos mang nghĩa “hình thức” và graphein nghĩa là “viết”. Typography hay Typography design là nghệ thuật sắp xếp chữ. Bạn sẽ được nghe đến quan điểm cho rằng: Typography là khởi nguồn của thiết kế đồ họa. Giải nghĩa rõ hơn về công việc này là thiết kế và sáng tạo hình dáng câu văn, chữ viết sao cho có tính thẩm mỹ, có tính khoa học thể hiện một phong cách nhất định. Nó bao gồm thiết kế kiểu chữ (font), cỡ chữ, độ giãn cách, cũng như trang trí.
Typography tuy chỉ lấy những con chữ làm đối tượng khai thác, nhưng nó trở lên vô cùng sáng tạo trong cách thể hiện. Thông qua việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau, các cỡ chữ to nhỏ kết hợp, sắp xếp vị trí, màu sắc, độ tương phản của các chữ, hay kết hợp cùng với những hình ảnh, hình học, v.v… khiến mỗi tác phẩm Typography mang tính nghệ thuật cao, truyền tải một thông điệp sâu sắc
Các khái niệm cơ bản và thuật ngữ của typography
Typeface là gi?
Typeface còn được gọi là Font family, hay kiểu chữ, là một bộ các chữ cái có cùng điểm chung trong thiết kế. Mỗi typeface là tập hợp các ký tượng, mỗi ký tượng đại diện cho một chữ cái, số, dấu câu và các biểu tượng khác ví dụ: Arial, Tahoma, Calibri…
Font là gì?
Font là một bộ chữ cái thuộc một typeface với kích thước và định dạng xác định. ví dụ: cỡ chữ 8pt-Arial và 10pt-Arial là hai font khác nhau, Arial Bold và Arial Italic cũng là hai font khác nhau. Sự ra đời của font máy tính khiến định nghĩa của font có sự biến đổi, do trên máy tính việc thay đổi kích cỡ của một bộ chữ trở nên đơn giản, vì các font được định dạng vector, có thể phóng to, thu nhỏ tùy ý. Chính vì vậy, định nghĩa về font chỉ còn là một bộ chữ cái thuộc cùng typeface với định dạng xác định. Nói cách khác, 8pt-Arial và 10pt-Arial bây giờ là thuộc cùng 1 font, nhưng Arial Bold và Arial Italic vẫn là hai font khác nhau.
Sự khác nhau giữa typeface và font
Có rất nhiều sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm trên. Tóm lại ta hiểu typeface (các kiểu chữ) là một định nghĩa rộng hơn, nó bao trùm khái niệm font vì nó không chịu giới hạn về kích thước cũng như định dạng. Khi một thay đổi nhỏ của typeface sẽ là font mới.
Có rất nhiều kiểu chữ, dưới đây là các kiểu cơ bản:
- Serif typeface là kiểu chữ có các nét phụ ở cuối các nét chính của chữ. Serif dịch ra là chân của chữ . Một số kiểu chữ serif điển hình là Times Roman và Garamond.
- Sans serif: Sans serif nghĩa là không có serif. Một số kiểu chữ sans serif điển hình là Arial và Futura.
- Script: là kiểu chữ giống chữ viết tay. Các kiểu chữ này không thích hợp sử dụng trong phần thân văn bản, vì nó rối mắt và khó đọc hơn các kiểu serif và sans serif. Một số kiểu chữ script điển hình là Coronet và Zapfino.
- Ornamental / Novelty / Display: là typeface trưng bày, chỉ được sử dụng để trang trí vì thiết kế đặc biệt và độc nhất của chúng. Những kiểu chữ này thường được sử dụng làm poster, tiêu đề phim, bìa sách,…
- Mimicry là kiểu chữ dùng trang trí với phong cách làm theo lại kiểu chữ của một ngôn ngữ khác, chẳng hạn như tiếng Trung, tiếng Ấn hay tiếng Hàn. Những kiểu chữ này hay được dùng để tạo cảm giác “ngoại ngữ” trong thiết kế.
- Monospaced là kiểu chữ mà các chữ cái có chiều ngang bằng nhau (kể cả các dấu, ký hiệu và biểu tượng). Điển hình của kiểu chữ này là Courier.
Cấu tạo và quy ước cơ bản của một chữ cái trong typography
Ascender line: đường kẻ trên
Baseline: đường gốc để các character đặt lên. Đường thẳng nối các phần chân chữ định hình trên một dòng kẻ,
Descender line: đường kẻ dưới. Là điểm nối các điểm thấp nhất mà các chữ có thể tạo ra trên một dòng
X- Height: chiều cao của character viết thường tính từ baseline – median.
Cap Height: chiều cao của character viết hoa tính từ baseline – ascender line. Thể hiện cho chiều cao của đỉnh cao nhất mà chữ cái có thể tạo ra
Ascender: phần trên character tính từ đường median – ascender line.
Descender: phần dưới character tính từ đường baseline – descender line.
Bar: hoặc Cross Bar, là các thanh ngang trong các character như H, A, T, e, f, t. Bowl: đường cong tạo ra các vùng counter kín
Counter: vùng rỗng bên trong character.
Ear: phần tai trên của character g viết thường.
Link: liên kết giữa 2 phần trong 1 character, như ký tự g trên ví dụ.
Loop: phần vòng tương character g trên ví dụ.
Serif: phần phụ kết thúc của stroke tạo ra chân chữ. (font có chân)
Spine: đường cong của character S.
Spur: nét vẩy kết thúc các ký tự a, i, l, u, n, m
Axix /Stress: hướng của các character có phần counter.
Stroke: hoặc Stem, là đường viền của character.
Terminal: Phần kết thúc của nét, nhưng không phải là chân serif. (Thường có tại ký tự: a, i, h, n …)
Kerning: là khoảng cách của từng con chữ (character) đơn lẻ với nhau.
Set width: là chiều rộng của không gian có thể đặt một con chữ khác nhau vào.
Bracket: phần cong nhỏ thêm vào ở các góc vuông
Contrast: độ tương phản dày mỏng trong 1 character (ký tự)
Một số lưu ý để có typography đẹp
Hiểu được các quy ước của chữ: Hiểu được giúp bạn biết sử dụng kiểu chữ, tránh các lỗi thẩm mỹ cơ bản
Xác định nội dung theo thứ tự quan trọng: cần phân cấp nội dung mà muốn thể hiện ra chính-phụ/quan trọng nhất-nhì. Chú ý trong cách thể hiện, nội dung quan trọng bạn có thể để font chữ to và nổi bật hơn nội dung còn lại.
Chọn font chữ phù hợp, liên quan đến nội dung cần thiết kế: Việc chọn đúng font chữ phù hợp cũng là một yếu tố cần thiết để có thể tạo nên một mẫu typography đẹp. và sử dụng đúng mục đích, hoàn cảnh.
Học cách sắp xếp chữ có logic: Phần quan trọng nhất typography là cách bạn sắp xếp, phối hợp các con chữ với nhau. Bạn có thể áp dụng quy tắc về chữ trong thiết kế khi làm typography.
sử dụng màu sắc hài hòa: việc lựa chọn màu sắc phù hợp, hài hòa không những giúp thiết kế bạn đẹp, bắt mắt mà còn làm nổi bật nội dung bạn muốn truyền tải
Tham khảo các nguồn typography đẹp thường xuyên: Ý tưởng cho typography là yếu tố chủ đạo và xuyên suốt trong thiết kế. Việc lấy cảm hứng, ý tưởng một trong những cách dễ dàng nhất là tham khảo. Hãy dành thời gian để nghiên cứu trên các trang cung cấp mẫu typography đẹp hoặc tham khảo các mẫu typo nổi tiếng và học hỏi, cải thiện cho sản phẩm của mình.
Kết
Typography ngày càng được chú ý là phát triển mạnh mẽ. Nhất là trong thời buổi internet và marketing số phát triển, các thiết kế, hình ảnh đẹp trở thành yếu tố đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch marketing trực tuyến. Các thiết kế typography được ngày nay sử dụng nhiều như một loại vũ khí kích thích người dùng tìm hiểu, xem và mua sản phẩm. Thiết kế typography có thể đơn giản hay phức tạp tùy vào ý tưởng và mục tiêu quảng bá sản phẩm.
Hy vọng những chia sẻ trên giúp bạn hiểu hơn về loại hình nghệ thuật này. từ đó khai thác sâu hơn về typography.
